Beslagrecht

Conservatoir beslag

Conservatoir beslag is een beslag dat dient ‘ter bewaring van iemands recht’. Dit betekent dat nog niet vast staat dat het recht (bijvoorbeeld een geldvordering of een recht op levering) daadwerkelijk bestaat. Bij een conservatoir beslag wordt vooruitlopend op de vaststelling van dat recht (doorgaans in een procedure) alvast beslag gelegd zodat als het recht eenmaal vast staat dit recht ook uitgeoefend kan worden. Bijvoorbeeld, iemand claimt een huurvordering te hebben van € 5.000,- en legt beslag ten laste van de wederpartij voor dat bedrag. Als na een procedure de rechter heeft geoordeeld dat er inderdaad een vordering van € 5.000,- is, kan dit bedrag geïncasseerd worden.

Voor het leggen van conservatoir beslag dient er verlof te worden verzocht bij de voorzieningenrechter. Een advocaat moet voor dat verlof een verzoekschrift indienen. In het verzoekschrift moet onder meer worden opgenomen wie de debiteur is, de hoogte van de vordering, de onderbouwing daarvan en er moet zo nauwkeurig mogelijk worden beschreven waarop beslag moet worden gelegd. De voorzieningenrechter zal dan doorgaans binnen 1 tot 2 werkdagen beslissen op het verlof.

Na ontvangst van het verlof kan de deurwaarder het beslag leggen. Binnen een termijn na de beslaglegging (meestal 8 dagen) dient een procedure te worden ingesteld om de vordering te laten vaststellen. Gebeurt dit niet tijdig dan vervalt het beslag.

Executoriaal beslag

Executoriaal beslag is een beslag waarbij het betreffende recht al vaststaat en derhalve uitgeoefend kan worden. Er is dan juridisch sprake van ‘een titel die ten uitvoer kan worden gelegd’. Met een titel wordt doorgaans een rechterlijke uitspraak bedoeld (vonnis, arrest of andere uitspraak) maar dit kan ook een andere grondslag zijn. Bijvoorbeeld een overeenkomst die is vastgelegd in een notariële akte waarbij is overeengekomen dat die notariële akte executoriale kracht heeft.

Op basis van de titel kan executoriaal beslag worden gelegd. Een verlof van de voorzieningenrechter is dus dan niet meer nodig. Voor het ten uitvoer leggen van een titel is executoriaal beslag niet noodzakelijk. Het kan ook zijn dat een wederpartij na kennisneming van een uitspraak (of andere titel) vrijwillig overgaat tot voldoening van de vordering.

Als er eerst conservatoir beslag is gelegd en vervolgens volgt een uitspraak waarin het betreffende recht bevestigd wordt, dan wordt het conservatoire beslag executoriaal. Daarvoor is wel van belang dat de uitspraak wordt betekend aan de wederpartij.

De wijze waarop middels een executoriaal beslag kan worden geïncasseerd hangt  af van het soort beslag. Bij derdenbeslag (zie hierna) wordt het beslagexploot door de deurwaarder betekend aan de derde, die dan moet betalen aan de schuldeiser. Bij executoriaal beslag op een onroerende zaak wordt de onroerende zaak executoriaal verkocht, eventueel via een veiling.

Soorten beslag

Derdenbeslag

Beslag leggen onder een derde partij die nog vermogen onder zich heeft die aan de wederpartij moet worden overgedragen.

Bankbeslag

De bekendste vorm van derdenbeslag is beslag onder een bank. Er wordt dan beslag gelegd op alle tegoeden, gelden en geldswaarden etc. die de wederpartij bij de bank heeft. Er wordt vaak gedacht dat het alleen maar gaat om beslag op een bepaalde bankrekening maar dat klopt niet. Het gaat om al het geld en ander vermogen (bijvoorbeeld effectpapieren) die een bank onder zich heeft voor de wederpartij.

Nadeel van bankbeslag is wel dat alleen het geld / vermogen dat op het moment van beslagleggen aanwezig is onder het beslag valt. Geld dat na de datum van beslaglegging is gestort valt dus niet onder het beslag. Dan zou opnieuw verlof moeten worden aangevraagd. Soms wordt ook wel verzocht of het beslag herhaald mag worden (repetitief beslag). De bank dient binnen een paar weken na beslaglegging te verklaren wat het beslag allemaal getroffen heeft. Deze verklaring geldt bij alle derdenbeslagen.

Beslag onder debiteuren van de wederpartij

Er kan ook beslag worden gelegd onder debiteuren van de wederpartij op de bedragen die zij nog moeten overmaken. Als de wederpartij bijvoorbeeld huurders heeft, dan kan er beslag worden gelegd op de huurbetalingen. In plaats van aan de wederpartij moet dan aan de eiser worden betaald (of aan de deurwaarder in afwachting van een definitief vonnis). Als er een geschil is met een aannemer kan er bijvoorbeeld beslag worden gelegd op de opbrengsten van de aannemer bij andere projecten.

Beslag onder de notaris

Een mogelijkheid is ook om beslag onder de notaris te leggen, bijvoorbeeld als de wederpartij een pand verkocht heeft en de koopprijs is gestort onder de notaris. Dit luistert wel nauw omdat het van belang is om precies te weten wanneer de koopprijs onder de notaris is gestort en of de levering is voltooid (pas daarna heeft de verkoper recht op de koopprijs).

Beslag op onroerende zaken

Het is ook mogelijk om beslag te leggen op onroerende zaken. Het beslag wordt ingeschreven in het kadaster. Als het beslag executoriaal wordt (zie hieronder) dan kan de onroerende zaak via executie te gelde gemaakt worden. In de praktijk zal er vaak een hypotheekrecht rusten op de zaak, waardoor eerst de hypotheekhouder (meestal een bank) voldaan zal worden en dan hangt het af van de overwaarde of de schuld (deels) uitbetaald kan worden.

Leveringsbeslag

Tot slot is zeker voor de vastgoedpraktijk ook het leveringsbeslag van belang. Dan is het recht dat geclaimd wordt door de schuldeiser niet zo zeer een geldvordering, maar een recht op levering. Dit kan bijvoorbeeld als een schuldeiser meent dat een woning aan hem moet worden geleverd en niet aan een andere partij. Om te voorkomen dat de woning toch aan een derde wordt geleverd wordt er dan leveringsbeslag gelegd, zodat die levering niet kan plaatsvinden totdat het geschil beslecht is.