Koopzondagen zijn al jaren een heet hangijzer in zowel de politiek als in winkelend Nederland. Er is veel discussie over de vraag hoeveel koopzondagen mogen worden toegestaan. Er is natuurlijk de culturele strijd tussen aanhangers van de zondagsrust en zij die vinden dat zondagsrust ook winkelen inhoudt. Ook tussen winkeliers zijn er echter verschillende opvattingen over de koopzondag. Kleine winkeliers vinden het te veel gevraagd om ook op zondag open te zijn, andere winkeliers vinden het juist een must om ook op zondag klanten te kunnen ontvangen.
De stand van zaken is nu als volgt. Artikel 2 van de Winkeltijdenwet verbiedt dat er mag worden gewinkeld op zon- en feestdagen. Gemeenten mogen voor maximaal 12 dagen per jaar van dit verbod een ontheffing verlenen (art. 3 lid 1 Winkeltijdenwet). Gemeenten mogen zelfs een ontheffing verlenen voor alle zon- en feestdagen, indien het betreffende gebied een substantiële aantrekkingskracht heeft op toeristen, waarbij de aantrekkingskracht niet mag worden veroorzaakt doordat de winkels zijn geopend (Art. 3 lid 3 sub a Winkeltijdenwet). Dit is de zogenaamde “Toerismebepaling”, die veel discussie heeft veroorzaakt. Sommige gemeenten verleenden een algehele vrijstelling, terwijl het maar de vraag was of er daadwerkelijk veel toeristen op die gemeenten af kwamen.
Een initiatiefwetsvoorstel van D66 en Groen Links maakt een einde aan dit systeem. De Toerismebepaling wordt opgeheven, en er wordt simpelweg bepaald dat de gemeenten zelf mogen beslissen of dan wel hoeveel koopzondagen worden toegestaan. Deze wet werd op 30 oktober 2012 aangenomen door de Tweede Kamer en onlangs op 28 mei 2013 ging ook de Eerste Kamer akkoord. Wanneer de wet ingaat is nog niet bekend.
Dit alles betekent nog niet dat de slag om de koopzondagen voorbij is. Het strijdtoneel verplaatst zich nu alleen exclusief naar het lokale niveau. Het gemeentebestuur en de raadsleden zullen nog steeds een afweging moeten maken of zij koopzondagen gaan toestaan en zo ja hoe vaak en in welke gebieden.
Belangrijke beslispunt is dan ook of alle winkels zondag open mogen zijn of slechts een selectie. Grote vraag is in dat geval hoe de koopzondagen dan verdeeld moeten worden. Gebeurt dit via een loting, en zo ja voor hoe lang dan en hoe voorkom je dat niet steeds dezelfde partijen naast het net vissen? Of houdt je als gemeente een zogenaamde “beauty contest”, waarbij er volgens een aantal criteria wordt gekozen voor de winkels die zondag open mogen zijn. Maar welke criteria dan?
Discussies over koopzondagen blijven voortduren. In Tilburg zijn recentelijk diverse rechtszaken geweest tussen gemeente en winkeliers vanwege onenigheid over koopzondagen, waarbij forse boetes zijn opgelegd. In de gemeenteraad van Haarlemmermeer is deze maand een hoogoplopende discussie geweest over de vraag of de winkels ook op zondagochtend open mochten zijn. Uiteindelijk is het er met pijn en moeite doorheen gekomen, maar het college stond op omvallen.
Kortom, dit onderwerp zorgt nog voor veel beroering en er zijn genoeg vragen over voor de lokale politiek om te beantwoorden. De strijd om de koopzondagen is nog lang niet voorbij.
Ginio Beij (beij@m2advocaten.nl)
